Với sự ra đời của các nền tảng truyền thông xã hội và video trực tuyến, tin tức có sẵn chỉ bằng một nút bấm. Những bản tin phát lúc 7h tối đang mờ dần theo hướng cuộn qua của các thiết bị di động. Các nhà báo có nên quan tâm và thực hiện việc phát trực tuyến để thu hút độc giả?

Chúng ta có thể nghĩ đến việc đi trước và đón đầu

Video là loại nội dung trực tuyến hấp dẫn nhất, với dung lượng mạng ngày càng tăng và chức năng của thiết bị di động được cải thiện, giúp truyền nội dung video đến mọi người dễ dàng hơn bao giờ hết, thay đổi cách chúng ta giao tiếp, thu hút và tương tác.

Nhận định về thị hiếu của công chúng Việt Nam với video trực tuyến, nhà báo Hoàng Đức Long - Trưởng phòng Thông tin Chính trị - Xã hội, Truyền hình Thông tấn, Thông tấn xã Việt Nam cho rằng, công chúng rất thích xem video trực tuyến vì nó chân thực, tiện dụng có thể xem ở bất cứ đâu. Người Việt Nam vốn rất thích hình ảnh, thích những video bên lề.

Ngoài ra, nền tảng này cũng tạo điều kiện cho người dùng phát video trực tiếp và đồng thời ghi lại quá trình phát sóng trực tiếp và lưu trữ video theo yêu cầu. Hiện tại, nền tảng video trực tuyến đang nhận được sức hút đáng kể từ các thiết bị cầm tay như điện thoại thông minh và máy tính bảng, vì các tiện ích này tương thích để phát nội dung video trực tiếp hoặc tải trước ở bất kỳ đâu và bất kỳ lúc nào.

Muốn nâng cao sự ứng dụng và chất lượng của video trực tuyến trong báo chí cần gắn liền với đào tạo, có những quy ước và quy định riêng. (Ảnh VTV)

Tuy nhiên thực trạng các phóng viên, nhà báo ở Việt Nam sử dụng video trực tuyến chưa nhiều. Theo nhà báo Hoàng Đức Long, các nhà báo không chuyên đang chiếm ưu thế và thực hiện việc này nhanh hơn những nhà báo chuyên nghiệp.

“Sự cản trở lớn nhất là tư tưởng làm báo viết thì chỉ viết thôi, làm phát thanh chỉ phát thanh thôi, chúng ta phải biết báo chí giờ là đa nền tảng không giới hạn, độc giả quan tâm đến cái gì thì đáp ứng cái đó. Người làm báo chuyên nghiệp cần sử dụng các tính năng theo xu thế của xã hội, đây là yếu tố bắt buộc, chúng ta không thể đứng ngoài cuộc”, anh Long khẳng định.

Theo anh Hoàng Đức Long, nhà báo khi làm video trực tuyến phải xoá bỏ tư tưởng chúng ta cứ làm khán giả xem hay không xem thì tuỳ như các bản tin truyền hình hàng ngày cứ đúng khung giờ thì lên sóng.

Chúng ta nên hướng vào các vấn đề nhỏ trong cuộc sống, những tin tức dân sinh, hạn chế đưa những tin tức vĩ mô vì người xem sẽ không thấy bóng dáng họ ở đó gây cảm giác thờ ơ, không quan tâm. Thường những gì thích nhất và sợ nhất của con người sẽ là nội dung được công chúng quan tâm. 

Trên thực tế thị trường thế giới đã ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể trong vài năm qua do sự phổ biến ngày càng tăng của video trực tuyến, với lượng người xem đều đặn vượt qua các nền tảng nội dung video truyền thống như truyền hình cáp và vệ tinh.

Xu hướng này đang tác động tích cực đến thị trường nền tảng video trực tuyến, chủ yếu ở các khu vực phát triển, bao gồm Bắc Mỹ và Châu Âu. Ví dụ, vào năm 2018, DirecTV thuộc sở hữu của AT&T, một nhà cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền qua vệ tinh có trụ sở tại Hoa Kỳ, đã mất 1,2 triệu khách hàng PayTV trên toàn thế giới. Điều này phần lớn là do sự cạnh tranh được tạo ra bởi những người chơi Over the Top (OTT) và Video theo yêu cầu (VOD). Ngược lại, DirecTV Now, phiên bản trực tuyến DirecTV của AT&T, đã có được 436.000 người đăng ký mới trên toàn cầu trong cùng năm, nhờ chuyển sở thích sang nội dung video trực tuyến.

"Dựa vào xu hướng báo chí ở nước ngoài, chúng ta không chỉ nhìn và làm theo nữa, chúng ta có thể nghĩ đến việc đi trước và đón đầu", nhà báo Hoàng Đức Long nhận định.

Phải có chiến lược cụ thể và phải thay đổi tư duy

Sự thâm nhập ngày càng tăng của các mạng viễn thông không dây tiên tiến và khả năng truy cập internet dễ dàng trên khắp các khu vực đang phát triển, đang chuyển hướng người dùng đại chúng sang các nền tảng video trực tuyến. Ví dụ, sự thâm nhập cao của mạng 4G trên toàn cầu đang giúp nhiều người dùng có thể truy cập liền mạch vào nội dung video trực tuyến chất lượng cao.

Sự ra đời và áp dụng toàn cầu của mạng 5G trong vài năm tới dự kiến ​​sẽ làm tăng đáng kể mức tiêu thụ nội dung video trên các nền tảng trực tuyến trong tương lai gần. Tốc độ duyệt internet siêu nhanh mà nhà mạng hứa hẹn (gần gấp 13 lần tốc độ kết nối mạng trung bình hiện nay) được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng nhu cầu nội dung video trên các nền tảng trực tuyến trên toàn cầu.

Một thách thức rất lớn cho các báo điện tử ở Việt Nam là phải có được những sản phẩm cạnh tranh để vừa thu hút công chúng, vừa đảm bảo đúng tôn chỉ mục đích của toà soạn, thực hiện nhiệm vụ chính trị, định hướng tư tưởng, giáo dục.

Chia sẻ về việc sử dụng video trực tuyến của người làm báo Việt Nam, nhà báo Hoàng Minh Trí - Báo Công an nhân dân cho biết, thường các toà soạn báo phát trực tuyến về các hội thảo chứ còn về các nội dung thu hút thì chưa thấy. Trong khi ở nước ngoài những sự kiện thời sự, nóng hổi như các vụ vây bắt tội phạm, các vụ cháy, thiên tai được phóng viên sử dụng phát trực tiếp rất hiệu quả từ lâu. 

Tại Việt Nam đã có nhiều rủi ro xảy ra trong quá trình phát trực tiếp ngay cả trên những đài truyền hình lớn, gần đây có thể kể đến sự việc của Đài truyền hình Hà Nội trong lúc làm trực tuyến cũng đã xảy ra tai nạn không đáng có trong khi có cả đạo diễn hình và một ekip rất chuyên nghiệp.

"Do đó nếu muốn nâng cao sự ứng dụng và chất lượng của video trực tuyến trong báo chí cần gắn liền với đào tạo, có những quy ước và quy định riêng", anh Hoàng Minh Trí nhận định. 

Trong thời đại internet đã thay đổi cả cách thức giảng dạy lớp học và bộ mặt của ngành Báo chí vì nó cung cấp các công cụ mới và khác biệt có thể được sử dụng cả trong giảng dạy và chuyển tải tin tức. Về chuyển tải tin tức trên Internet, báo chí video trực tuyến đã trở nên rất phổ biến. Nó có thể được tìm thấy trong hầu hết các trang web báo chí lớn trên thế giới, cũng như các trang web tin tức trực tuyến và mạng truyền thông xã hội dưới nhiều hình thức khác nhau.

Nhà báo Hoàng Đức Long cho rằng, các cuộc thảo luận, chia sẻ, đào tạo phải được thực hiện thường xuyên để phóng viên nhà báo luyện tập kỹ năng quay trực tuyến với các công cụ tiện dụng cho việc thực hiện. Đồng thời trau dồi kinh nghiệm để bao quát được diễn biến sự việc từ đó có những ứng biến trong các tình huống của sự kiện.

"Quan trọng nhất trong việc thực hiện video trực tuyến phục vụ bạn đọc đó là tờ báo phải có chiến lược cụ thể, phải thay đổi tư duy đặc biệt là người lãnh đạo, từ đó lan toả đến phóng viên. Người làm báo bắt buộc phải có những tiếp thu mới với thị hiếu và thực hiện nó", anh Long nhấn mạnh.

Theo dòng chảy của kinh tế, xã hội, nghề báo luôn phát triển. Phương tiện, phong cách và nền tảng mới luôn được tạo ra. Với báo chí video, vấn đề là tìm ra cách hiệu quả nhất để tiếp cận và thu hút khán giả. Video cũng là một trong những phương tiện truyền thông đắt giá nhất của báo chí.

Có thể nói, video trực tuyến giống như một biên giới mới, nơi các quy tắc cũ về độ dài, định dạng và kỳ vọng bị xoá bỏ. Khi chúng ta không bị bó buộc trong một bản tin với một thời lượng và một khung giờ nhất định thì video trực tuyến hiện đang là một hình thức không thể thay thế.