(NB&CL) Quá trình sáp nhập đã tạo ra sự thay đổi lớn trong tổ chức bộ máy, nhân sự và hoạt động của các cơ quan báo chí. Nhiều lãnh đạo mới của các cơ quan báo chí địa phương sau sáp nhập chưa có nhiều kinh nghiệm chuyên sâu về quản lý và vận hành tòa soạn đa phương tiện. Qua 3 tháng sáp nhập, cơ quan báo chí địa phương đã có những định hướng vận hành linh hoạt, có các giải pháp như thế nào để phù hợp với tình hình thực tiễn?

Nhiều cơ quan vẫn còn lúng túng...

Thời gian qua, nhiều tỉnh, thành đã hợp nhất các cơ quan báo chí địa phương, hình thành tòa soạn thống nhất, tinh gọn và chuyên nghiệp hơn. Đây là bước đi tất yếu, vừa thể hiện quyết tâm chính trị, vừa mở ra diện mạo mới cho Báo chí Cách mạng Việt Nam trong giai đoạn phát triển hiện nay. Tuy nhiên quá trình này không dễ dàng, báo chí đang đối mặt với rất nhiều khó khăn và thách thức. Không ít tòa soạn biến động về tổ chức, nhân sự sau hợp nhất còn thiếu trải nghiệm trong quản trị mô hình tòa soạn đa phương tiện.

Theo ông Vũ Ngọc Tú – Phó Tổng biên tập Báo và PTTH Lâm Đồng, bối cảnh mới, có 3 vấn đề có tác động mạnh tới các cơ quan báo chí đó là việc sáp nhập địa phương và hợp nhất cơ quan báo chí; Công nghệ và chuyển đổi số báo chí; Tự chủ tài chính. Về sáp nhập địa phương và hợp nhất cơ quan báo chí tạo cho cơ quan báo chí địa phương có không gian hoạt động rộng mở và đảm nhận thực hiện cả 4 loại hình và nhiều sản phẩm báo chí so với trước đây. Tuy nhiên, việc này lại tạo ra thách thức trong việc dôi dư, đồng thời lại thiếu hụt nhân sự đa loại hình…

“Phải nhìn thẳng vào sự thật là các cơ quan báo chí đang lúng túng, sau 3 tháng sáp nhập nhưng nhiều cơ quan báo chí vẫn còn chưa chi được nhuận bút, thù lao, ảnh hưởng đến việc xác lập mô hình cơ chế làm việc mới, gây lúng túng cho các cơ quan báo chí, cơ quan quản lý báo chí, cơ quan quản lý về tài chính…” – ông Tú cho hay.

Còn về công nghệ, ông Tú cũng cho rằng nó đã tác động mạnh mẽ đến cách thức hoạt động, truyền tải và tiếp nhận thông tin báo chí. Không gian mạng bây giờ là trận địa chính của báo chí. Do vậy, cơ quan báo chí địa phương không thể xa rời xu hướng cơ quan báo chí – công nghệ. Và ông vẫn một lần nữa khẳng định rằng, chuyển đổi số báo chí đã trở thành yêu cầu tự thân để cơ quan báo chí tồn tại và phát triển…

Ngoài ra, ông Tú cũng chia sẻ thêm về yêu cầu về tự chủ tài chính đối với cơ quan báo chí địa phương ngày càng cao trong khi nhiều nguồn thu truyền thống bị suy giảm rất lớn. Cơ quan báo chí địa phương trước khi sáp nhập có các mức tự chủ và cơ chế tài chính khá khác nhau. Việc xác định tỷ lệ tự chủ và cơ chế thực hiện tự chủ tài chính với mô hình cơ quan báo chí mới có những lúng túng. Các công cụ hỗ trợ tự chủ về tài chính cho cơ quan báo chí địa phương như truyền thông chính sách, định mức kinh tế kỹ thuật, giá, đặt hàng báo chí, bản quyền báo chí còn nhiều khúc mắc về nhận thức và thực hiện. “Các quy định cụ thể về cơ chế, cách vận hành tài chính theo mô hình cơ quan báo chí mới còn nhiều bỡ ngỡ, lúng túng” – ông Tú nhấn mạnh.

Trong bối cảnh mới đó, Phó Tổng biên tập Báo và PTTH Lâm Đồng khẳng định thêm rằng: “Việc sáp nhập các cơ quan báo chí địa phương đồng thời là việc xác lập mô hình tổ chức bộ máy mới. Việc xác lập, sắp xếp, bố trí con người vào các vị trí công việc trong mô hình tổ chức bộ máy mới đó mang tính quyết định chất lượng nội dung báo chí…”

Chính vì vậy ông Tú đã dành thời gian nghiên cứu và khảo sát các mô hình tại nhiều địa phương và nhận định rằng, tổ chức bộ máy cơ quan báo chí địa phương đang có nhiều khác biệt giữa quy định, thực tiễn và giữa các địa phương với nhau. Đồng thời cũng có những nan giải trong cơ cấu nhân sự và bài toán con người cần được tháo gỡ. Bởi thực tế là các cơ quan báo chí địa phương hiện nay được nhập từ 2, 4 hoặc 6 cơ quan trước đây. Kéo theo các phòng nội dung hiện nay được sắp xếp từ 6 hoặc trên 10 phòng nội dung của cơ quan báo và đài PTTH trước đây. Việc quản lý, điều hành hoạt động ở cấp phòng như vậy, trong giai đoạn đầu sau sáp nhập, có khi quá tầm với lãnh đạo cấp phòng…

Mặt khác, trong quá trình sắp xếp theo mô hình mới, nhiều người ở khối nội dung sẽ giảm việc hoặc mất việc. Lãnh đạo cấp phòng dôi dư. Địa bàn hoạt động rộng hơn, thời gian cho di chuyển, chi phí và điều kiện sinh hoạt hàng ngày có những xáo trộn. Cơ chế tài chính cho cơ quan mới còn những lúng túng nên các chế độ, chi phí cho người lao động chậm chi trả… dẫn đến những tâm tư.

“Khi chuyển tiếp từ mô hình tổ chức bộ máy hiện tại sang mô hình tổ chức bộ máy mới, các cơ chế vận hành về tổ chức, chuyên môn, tài chính, hạ tầng kỹ thuật, công nghệ…. đều phải sắp xếp, hệ thống đồng bộ lại. Khối lượng công việc này khá nhiều, đòi hỏi tầm bao quát rộng hơn, vừa cấp bách vừa tạo nền tảng lâu dài cho quản trị tòa soạn. Do vậy cần đầu tư nhiều tâm sức hơn mới đáp ứng được yêu cầu” - ông Tú nhận định.

Phải tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao năng lực quản trị tòa soạn

“Đầu tư nhiều tâm sức” như câu chuyện mà ông Tú bàn tới không gì khác vẫn là nguồn lực và quản trị, trong đó con người và công nghệ luôn được đặt ra song hành.

Trước mắt, ông Vũ Ngọc Tú cho rằng, để quản lý và nâng cao chất lượng nội dung báo chí trong bối cảnh mới, giải pháp căn cơ, cốt lõi là nâng cao chất lượng và bố trí nhân sự phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy mới.

Nhân sự, từ phóng viên đến cấp cao nhất trong cơ quan báo chí đều phải học hỏi, trao dồi, bồi đắp thêm kiến thức, kỹ năng chuyên môn và quản lý hoạt động báo chí đa loại hình trong môi trường công nghệ và chuyển đổi số. Trong đó, vai trò người đứng đầu (Giám đốc và đứng đầu các phòng chuyên môn) mang tính quyết định.

Cũng trên tinh thần đó và nhấn mạnh vai trò của quản trị, bà Lý Việt Trung - Tổng Biên tập Báo Phụ nữ TP.HCM cho rằng để đáp ứng yêu cầu mới, việc tái cấu trúc hệ thống báo chí trở thành một xu thế tất yếu. Mục tiêu của tái cấu trúc là để tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao năng lực quản trị tòa soạn. Tuy nhiên, việc sắp xếp và sáp nhập báo chí không chỉ đơn thuần là thay đổi tổ chức, mà cốt lõi là phải thay đổi tư duy quản trị và tư duy lãnh đạo. Chỉ khi thay đổi được từ gốc rễ, chúng ta mới có thể thành công trong công cuộc chuyển đổi này.

Đi sâu vào giải pháp cụ thể, nhà báo Ngô Minh Toàn - Phó Tổng Biên tập Báo và Phát thanh, Truyền hình Cà Mau, chia sẻ: “Đối với Báo và Phát thanh, Truyền hình Cà Mau, sau khi hợp nhất, chúng tôi bắt tay ngay vào việc tổ chức mô hình toà soạn đa loại hình và từng bước kết nối báo in, báo điện tử, phát thanh và truyền hình qua chung một hệ thống điều hành xuất bản. Gần như 100% sản phẩm báo chí xuất bản hàng ngày) chúng tôi tích hợp đưa lên nền tảng số, sức lan tỏa nhanh, rộng rãi. Công tác quản lý nội dung được tăng cường, mỗi tin, bài trước khi xuất bản đều qua ít nhất hai vòng biên tập, đồng thời được theo dõi phản hồi bạn đọc trên các kênh mạng xã hội để giúp Ban Biên tập kịp thời điều chỉnh nội dung thông tin phù hợp thị hiếu công chúng”.

Ông cũng cho biết về định hướng sắp tới cơ quan sẽ tiếp tục đổi mới phương thức quản trị nội dung, ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn để phục vụ công chúng thông tin chính xác hơn, nhanh hơn, hiệu quả hơn. Phát triển báo chí tỉnh nhà trở thành trung tâm thông tin chính thống, chủ lực, tin cậy, gần gũi, có sức lan tỏa rộng khắp. Hoàn thiện mô hình tòa soạn đa loại hình hội tụ với hạ tầng kỹ thuật số hiện đại. Không ngừng đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực báo chí đa phương tiện để đáp ứng yêu cầu trong xu thể chuyển đổi số báo chí hiện nay.

Ông đặc biệt nhấn mạnh rằng, trước mắt nhiều thách thức nhưng trong bối cảnh truyền thông số, tổ chức mô hình Tòa soạn đa loại hình hội tụ không chỉ là xu thế tất yếu, mà còn là con đường duy nhất để báo chí địa phương nâng cao vị thế, thích ứng với sự thay đổi của công chúng và công nghệ.

Theo: Hà Vân (nguồn: congluan.vn)